LEF staat voor Limburgs Ervaringsdeskundigen Forum. Het is een organisatie waar mensen met een psychische kwetsbaarheid en/of verslaving elkaar vinden. Het is belangrijk de taboe rond het spreken over psychische kwetsbaarheid te doorbreken. Veel mensen kampen wel eens met psychische problemen of verslavingen, maar durven daar niet openlijk voor uit te komen.
LEF wil het perspectief van de zorgverstrekkers vanuit eigen beleving en ervaringen verrijken. Dat doen ze door de positieve en belemmerende factoren van hun kwetsbaarheden toe te lichten. Daarnaast zetten ze in op het bekendmaken van de herstelvisie van de patiënten en het belang van ervaringsdeskundigheid. LEF is ervan overtuigd dat een gelijkwaardige samenwerking tussen patiënten, hun naasten en professionelen een meerwaarde is in het zorg- en herstelproces. Ten slotte willen ze actief zijn op meerdere niveaus in de zorg en de deur open houden voor andere personen met ervaringskennis. In Limburg werken we samen met de netwerken Noolim, Reling, Ligant en Netwerk Zorg voor Geïnterneerden. LEF werkt ook samen met scholen die herstelverhalen van ervaringsdeskundigen willen horen of ze geven lezingen voor docenten.
Is LEF een doeltreffende organisatie?
We vroegen het aan Reling, een van de netwerken waar LEF lid van is.
‘LEF wordt door de andere netwerkpartners als een zeer waardevolle partner ervaren. Het is erg verrijkend om tijdens de netwerkoverleggen direct de inbreng te krijgen van de ervaringsdeskundigen. Wanneer we samen de zorg beter op elkaar proberen af te stemmen en innovatieve acties ontwikkelen is de inbreng van de zorggebruikers heel nuttig. Zij kunnen direct aangeven wat werkt en wat niet, op welke noden we dienen te focussen en waarom sommige acties beter aanslaan dan anderen. Dit is een inbreng die we als hulpverlenersorganisaties voordien niet hadden als we acties gingen uittekenen.’
‘LEF geeft in dit proces een stem aan personen met een psychische kwetsbaarheid en/of verslaving. Op die manier worden de acties kwalitatief beter en focussen ze meer op de noden van de doelgroep.’
‘LEF is een vrij jonge organisatie die nog geen structurele financiering heeft. Veel gebeurt op vrijwillige basis, vanuit persoonlijk engagement. Dat maakt de organisatie krachtig, maar ook kwetsbaar. Een structureler kader voor de verenigingen voor ervaringsdeskundigheid dringt zich op.’
Doorbreek de taboe
Wij hebben het geluk gehad om het levensverhaal van Melissa Nevejans te mogen horen. Zij is lid bij LEF en wil de taboe doorbreken. Ze vertelde openlijk over haar turbulente leven.
‘Het begon al op jonge leeftijd, ik had een heel slechte thuissituatie. Al vroeg ben ik bij mijn vader gaan wonen en heb toen mijn moeder acht jaar lang niet gezien. Dat is niet gemakkelijk voor een kind. Ik was de oudste van vijf kinderen en moest dus al snel alle huishoudelijke taken op mij nemen. Ik heb geen jeugd gehad zoals de meesten die kennen. Ik ging bijna niet naar buiten, heb nooit vrienden kunnen zien en ben ook nooit op stap gegaan. Het enige wat ik kende, was werken. Toen ik 18 jaar werd, liep ik van huis weg. Ik ging hoopvol op zoek naar een beter leven, maar dat draaide anders uit… Ik had iemand leren kennen, leuke jongen zo op het eerste zicht. Maar door hem ben ik drie jaar lang mishandeld. De politie en ambulance hebben vaak aan de deur gestaan. Ik werd ook zwanger van hem, ondanks dat ik de pil gebruikte. Het was een ware hel. Ik hoor jullie al denken ‘waarom gaat ze daar niet gewoon weg?’, maar ik had zodanig veel angst dat ik het gewoonweg niet durfde. Tot op de dag dat mijn zoontje betrokken geraakte bij de zoveelste mishandeling. Ik ben toen zo snel als ik kon van Gent naar Limburg gevlucht met mijn zoontje. Ik had niets bij me, het belangrijkste was dat we uit zijn buurt waren. Ik hoopte op een nieuw begin en even leek dat ook te lukken. Ik kreeg mijn leven weer op de rails en leerde een man kennen. Dat bleek weer een verkeerde keuze te zijn. Hij heeft me op seksueel vlak tot veel gedwongen en hij heeft me ook psychisch veel pijn gedaan. Ik was weer alles kwijt. Ik zat zo diep na al deze gebeurtenissen dat ik een zelfmoordpoging heb gedaan. Daarna volgde een lange weg van depressies en bezoeken aan ziekenhuizen. Ik leerde na een tijdje weer een man kennen. Hij is de vader van mijn tweede zoontje die nu zes jaar is. Die relatie ging een tijd goed, totdat ik weer last kreeg van een zware depressie. Na opnieuw jaren ziekenhuis in en uit ben ik uiteindelijk bij Asster terechtgekomen. Dat is een psychiatrisch ziekenhuis. Daar is heel wat naar boven gekomen. Uit onderzoeken is gebleken dat mijn diagnose borderline en PTSS is. Ik ben daarna meteen aan de slag gegaan met een traumapsycholoog. Dat was voor mij heel zwaar. Het was zelfs zo zwaar dat mijn automutilatie naar boven kwam. Maar ondanks alles ben ik blijven vechten voor mijn kinderen en ben ik door middel van de juiste medicatie en begeleiding een heel andere persoon geworden. Ik ben blij dat ik bij LEF ben terechtgekomen. Zo kan ik anderen hoop geven, dat is mijn drijfveer.’
Wij danken Melissa voor haar moedige keuze om haar verhaal te vertellen. Hopelijk is het een stimulans voor mensen die in een vergelijkbare situatie zitten om zich niet te schamen en niet bang te zijn om hun verhaal te doen tegen iemand of misschien wel aan te sluiten bij LEF.
Melissa Nevejans is zeker niet de enige in Vlaanderen die kampt met een angst- en/of depressiestoornis. De cijfers liegen niet. Zes procent van alle Vlamingen kampte in 2018 met een depressieve stoornis. Dat lijkt misschien niet veel maar het is toch een probleem waar zo’n 396.000 personen mee te maken hebben. Acht procent heeft last van een angststoornis, dat zijn maar liefst 528.000 Vlamingen.
Mensen die met een stoornis te maken hebben en dat benoemen in een sociale setting, zoals een feestje, ontvangen vaak veel medelijden en belangstelling. Echter, wanneer je benoemt dat je last hebt van bijvoorbeeld stemmen in je hoofd, heerst er vaak onbegrip. Hoe kan dat dan?
Er zijn verschillende redenen waarom we anders kijken naar en oordelen over verschillende psychische problemen. Eén van de redenen is de mate van bekendheid van de psychische klacht. ‘Door het delen van persoonlijke verhalen ziet het grote publiek de mens achter de klacht, in plaats van de klacht alleen,’ beweert Jaap van Weeghel, hoogleraar rehabilitatie van psychiatrische patiënten aan de Universiteit van Tilburg. Als gevolg van deze persoonlijke verhalen wordt een klacht meer geaccepteerd, waardoor anderen weer met hun klachten naar buiten durven te treden.
Een andere reden is dat sommige psychische klachten of problemen als problematischer ervaren worden. Ook vinden mensen vaak dat de schuld van de problematiek in zekere mate bij de persoon zelf ligt, of dat een psychisch probleem aandachttrekkerij is. Dat zie je bijvoorbeeld terug bij mensen met een eetstoornis, deze mensen worden vaak verantwoordelijk gesteld voor hun problemen en worden ervan beticht aandacht te willen trekken.
Dat onbegrip heeft gevolgen voor mensen met verschillende psychische klachten. Ze kunnen hun klachten niet openlijk aankaarten uit angst voor de reacties die ze krijgen. Die angst beïnvloedt weer het zelfbeeld dat ze hebben. Het is dan ook belangrijk dat we ons openlijk blijven uitspreken over psychische klachten en ons sterk maken om het taboe te doorbreken.
Noa Oudermans
oorspronkelijk gepubliceerd op medium.com