Ontoerekeningsvatbaar is een programma van de chinezen in samenwerking met de organisatie Te gek!?, naar een concept van Sven unik-id. Het is een vervolg op de Te Gek!?-campagne Van Gevangenis naar zorg (2018) over internering.
In de vierdelige reeks Ontoerekeningsvatbaar gaan tien geïnterneerde personen de uitdaging aan om samen met een gerenommeerde artiest een kunstwerk te maken. Allemaal hebben ze psychische problemen en die zijn even uiteenlopend als de delicten die ze hebben gepleegd en waarvoor ze zijn geïnterneerd. Sommigen zijn in een psychiatrisch centrum terechtgekomen, anderen zijn achter de tralies beland. Maar dan wel zonder datum van vrijlating in het verschiet. Zonder het doorlopen van een therapietraject is er geen vrijlating mogelijk. Zonder inzicht geen tweede kans.
Doorheen de reeks trachten tien kunstenaars hun projectpartner voorzichtig te doorgronden. Geleidelijk aan gunnen de geïnterneerde personen hen een blik in hun leven, in hun hoofd, in hun ziel. En stukje bij beetje begin je als kijker beter te begrijpen wat dat nu eigenlijk betekent, “ontoerekeningsvatbaar” zijn.
Tien duo’s, tien kunstwerken, tien verhalen
Eén van de artiesten is tv- en filmmaker Jonas Geirnaert. Hij begeleidt de 24-jarige Jan bij de creatie van een animatiefilm over ‘Frezal’, een antiheld, waarvoor Jan de inspiratie haalde uit zijn eigen leven.
Stefaan Degand worstelt dan weer met de vraag welke houding hij best kan aannemen tegenover Dennis, een 54-jarige pedoseksueel. Verdient zo iemand wel zijn aandacht, en die van ons?
De andere duo’s zijn:
- Muzikant Mauro Pawlowski & Iqbal
- Schrijver Herman Brusselmans & Marjolein
- Choreografe Min Hee Bervoets & Kristof
- Rapper Willie Wartaal (van De Jeugd van Tegenwoordig) & Yani
- Beeldend kunstenaar Kamagurka & Rita
- Schilder Charlotte De Cock & Ludovicq
- Fotografe Bieke Depoorter & James
- Beeldend kunstenaar Arne Quinze & Nora
Tussen misdaadbestrijding en geestelijke gezondheidszorg
De reeks biedt een inkijk in de forensische psychiatrische zorg, een weinig bekend domein op het kruispunt van misdaadbestrijding en geestelijke gezondheidszorg.
Naast de geïnterneerde personen en de kunstenaars die hen begeleiden, komen ook hun ouders of andere familieleden aan het woord. Ook zij krijgen de kans om hun versie van de feiten te brengen. Zij bevinden zich in een moeilijke spreidstand: velen van hen zijn rechtstreeks of onrechtstreeks het slachtoffer van de daden van hun geïnterneerd familielid. Maar zeker als ouder geef je je kind niet snel op, ondanks de soms gruwelijke feiten die ze pleegden en de taboes die rond internering hangen. Zij bieden de geïnterneerde vaak een laatste houvast, zij zijn de enigen die nog onvoorwaardelijk in hen blijven geloven.
De verhalen van de geïnterneerde personen in de reeks zijn vaak hard, maar ze worden op een tactvolle en fijngevoelige manier verteld, met respect voor de kwetsbaarheid van alle betrokkenen. De portretten, de gesprekken en het tot stand komen van de kunstwerken worden subtiel en artistiek in beeld gebracht. Het resultaat is een eerlijke en vaak ontroerende reeks.
Wat is internering?
Internering is een beveiligingsmaatregel van onbepaalde duur voor een persoon die een misdrijf heeft gepleegd, maar die door zijn of haar psychische kwetsbaarheid en/of verstandelijke beperking (in de wet gebruikt men de term ‘geestesstoornis’) onvoldoende in staat was om de daden die tot het misdrijf geleid hebben, te controleren.
De rechter beslist om iemand te interneren met als doel de maatschappij te beschermen én de nodige zorg en begeleiding te voorzien zodat die persoon op termijn terug een plaats in de maatschappij kan innemen. Als de psychische kwetsbaarheid voldoende gestabiliseerd is, en het risico op een herhaling van nieuwe feiten gedaald is, kan er beslist worden om de interneringsmaatregel te beëindigen.
Meer informatie over internering : www.vangevangenisnaarzorg.be
Vanaf woensdag 13 mei om 21.20 u. gedurende 4 woensdagen op Canvas
en meteen integraal op Canvas.be / VRT NU.