Brussel — Samenwerken met ervaringsdeskundigen is een van de troeven van de HerstelAcademie. Iedereen die over psychisch herstel wil leren, kan bij hen terecht. Of toch bijna iedereen. Voor jongeren heeft de HerstelAcademie nog geen cursussen en daar moet verandering in komen. Daarom werkt de Academie nu samen met Homaar en Esperto om cursussen voor jongeren te ontwikkelen.
Wegens een gebrek aan cursussen voor jongeren gaat de HerstelAcademie samenwerken met organisaties zoals Homaar en Esperto. Zij werken al langer samen met jongeren. Voorlopig organiseert de HerstelAcademie alleen cursussen voor volwassenen die wil leren over psychisch herstel.
De cursussen bestaan meestal uit vier of vijf sessies en per sessie betaal je vijf euro. ‘We focussen ons niet op de diagnose of de behandelingen die je hebt gekregen’, zegt Toon Derison, Vlaamse coördinator van de koepel HerstelAcademie. ‘We kijken eerder naar de toekomst en willen de mensen hoop geven dat je terug de draad in je leven kan oppikken. Ook mensen die het financieel wat moeilijker hebben, proberen wij te ondersteunen zodat ook zij aan hun herstel kunnen werken.’
Recovery colleges
De HerstelAcademie is een idee dat is overgewaaid vanuit Amerika, Australië en het Verenigd Koninkrijk. Daar stonden de academies bekend als recovery colleges. Toon Derison was een van de grondleggers van de Academies. ‘Ik ben in 2009 naar Amerika gegaan om daar een opleiding te volgen over ‘herstel’, vertelt Derison.
‘In Vlaanderen waren nog niet veel hulporganisaties bezig met het herstel-denken terwijl dit wel belangrijk is voor ons psychisch welzijn. Ik kwam terug van Amerika met een hele stapel boeken en cursussen maar uiteindelijk is dat materiaal in een kast blijven liggen tot 2014. In dat jaar hebben we al dat materiaal gebruikt om de eerste Vlaamse HerstelAcademies op te richten.’ Ondertussen zijn er verschillende HerstelAcademies verspreid over Vlaanderen. Laatst zijn er ook een HerstelAcademies geopend in de regio Aalst, Dendermonde en Sint-Niklaas.
Geen patiënten, maar studenten
Mensen die naar de cursus komen worden ook niet bekeken als patiënten maar als studenten en dat maakt voor hen een groot verschil. Je mag ook je familie of vrienden meenemen naar de cursus als study buddy. Dat maakt de drempel om naar de HerstelAcademie te gaan vaak wat lager.’
De deelnemers worden niet gezien als patiënten of cliënten, maar als studenten. Foto: HerstelAcademie
‘Veel mensen die deelnemen aan onze cursussen zijn al een tijdje op zoek naar een manier om te herstellen. Ze willen leren om terug een gelukkig leven te leiden met de energie die ze elke dag wel of niet hebben. Dit jaar hebben 790 mensen zich ingeschreven om een cursus te volgen maar door de pandemie zijn veel cursussen niet kunnen doorgaan. Plots moesten we nadenken over hoe we de cursussen online konden organiseren maar dat was niet zo evident.’
‘In het begin van de eerste lockdown wisten we nog niet zo goed welke middelen er allemaal bestonden om online-lessen te kunnen geven. Ook voor veel trainers was het niet zo vanzelfsprekend om les te geven, maar uiteindelijk hebben we toch met een kleine groep trainers een aantal online-cursussen georganiseerd. 270 mensen hebben gebruik gemaakt van dit online-aanbod dus we merken toch dat een grote meerderheid van 520 mensen door de pandemie hebben afgehaakt.’
Lies Brône
Lies Brône is een van de trainers die enkele online lessen heeft gegeven aan de HerstelAcademie. Ze werkt op dit moment ook in een dagactiviteitencentrum in Lanaken als activiteitenbegeleider. ‘Het psychische van de mens interesseert mij heel hard’, zegt Lies Brône. ‘Ik wil anderen ook graag helpen en het verschil maken, maar je mag niet vergeten om ook voor jezelf te zorgen.’
Kom hieronder meer te weten over Lies’ leven als hulpverlener:
Lies Brône heeft ook gewerkt met geïnterneerden met een mentale beperking. ‘Veel mensen hebben een vooroordeel over deze mensen’, zegt Brône. ‘Het klopt dat deze mensen iets fout hebben gedaan en daarvoor gestraft moeten worden maar het blijven ook mensen met gevoelens.’
Kom hieronder meer te weten over de ervaringen van Lies met geïnterneerden met een mentale beperking:
Troef
Het samenwerken met ervaringsdeskundigen is een van de grote troeven van de HerstelAcademie. Deze mensen hebben in het verleden zelf iets meegemaakt en ze willen hun kennis en hun ervaringen graag delen met anderen om hen te helpen met hun herstel. Elke cursus wordt dus gegeven met een ervaringsdeskundige en een hulpverlener. De combinatie van persoonlijke belevenissen van de ene met de theoretische kennis van de andere maakt de cursus toegankelijker. Op die manier ligt de drempel om aan een cursus deel te nemen veel lager.
‘Nu kan ik met de ‘miserie’ die ik vroeger heb meegemaakt anderen helpen’, zegt Ode Brebels, een ervaringsdeskundige die regelmatig les geeft in de HerstelAcademie. ‘Mijn werk bij de HerstelAcademie heeft mij echt een boost gegeven’, vertelt Brebels. ‘Ik heb nu een heel ander zicht op werk. Ik doe het graag en voel mij geapprecieerd voor wat ik doe. Vroeger ging ik vaak naar mijn werk met de gedachte dat ik gewoon blij moet zijn dat ik werk heb.’
Ode Brebels (links) en haar man Marc Lambillotte (rechts).
‘Met de miserie die ik vroeger heb meegemaakt kan ik anderen helpen.’
‘Ik wil vooral iedereen hoop geven dat er altijd verschillende wegen zijn die je kan uitgaan. Geef nooit op want je weet nooit wat de toekomst zal brengen. Je kan misschien je droom niet verwezenlijken maar je kan wel een zinvol leven leiden dat je voldoening geeft en waardoor je toch gelukkig bent. Zelf ben ik ook lang niet gelukkig geweest en ik heb ook altijd gedacht dat ik dit nooit zou kunnen zijn, maar toch ben ik nu gelukkig. Ik zou niets willen veranderen aan alles wat ik heb meegemaakt want dat heeft ervoor gezorgd wie ik nu ben en ik ben blij met wie ik nu ben.’
Bekijk hieronder het verhaal van Ode:
Ondanks alles bleef ook Odes man, Marc Lambillotte, trouw aan haar zij staan. ‘Het was niet altijd makkelijk’, geeft Lambillotte toe. ‘Op een gegeven moment probeerde Ode mij ook te overtuigen dat ik beter af was zonder haar. Toch ben ik bij haar gebleven omdat ik van haar hield en van die beslissing heb ik nog steeds geen spijt. Ondanks alle zwarte sneeuw zijn we er veel sterker uit gekomen en we hebben samen een schat van een dochter.’
Maak hieronder kennis met het gezin van Ode:
Cursus voor jongeren
De HerstelAcademie werkt ondertussen samen met Esperto en Homaar om herstelcursussen op te stellen voor jongeren. De bestaande cursussen zijn vooral gericht op volwassenen en gaan over zaken zoals zelfstandig wonen, werk, huishouden… Die thema’s passen niet in de leefwereld van jongeren. Cursussen voor jongeren zullen andere thema’s aankaarten zoals identiteit, talenten ontwikkelen, vriendschap, seksuele identiteit…
Hanne Evenepoel, werkt in psychiatrisch centrum Ariadne in Lede, heeft een training gevolgd bij de HerstelAcademie om les te kunnen geven in de Academie. Zij merkte dat de les niet aangepast was aan jongeren. ‘De les was veel te klassiek en niet zo interactief. Ook de taal rond herstel is niet aangepast aan jongeren’, zegt Evenepoel. Ze is lid van ‘Esperto’, een groep jongeren en jongvolwassenen van 16 tot 28 jaar die ervaring hebben met geestelijke gezondheidszorg of psychische problemen. Ze komen elke maand samen, nu uiteraard online, om ervaringen te delen en projecten op te starten.
‘Samen met Klara Smout, een ander lid van Esperto, ben ik een workshop in elkaar aan het steken waarin jongeren elkaar helpen om iets met hun verhaal te doen’, vertelt Evenepoel. ‘We merkten dat veel jongeren nood hadden om aan de slag te gaan met hun ervaringen uit het verleden. Ze kunnen bijvoorbeeld een filmpje maken of een tekst schrijven en die dingen kunnen andere jongeren helpen om ook met hun verhaal naar buiten te komen. De workshop zal dus een soort van herstelprogramma zijn op maat van jongeren. De workshop is voor alle jongeren, ook als ze geen last hebben gehad van psychische problemen. Op termijn hopen we dat deze workshop in verschillende HerstelAcademies kan gegeven worden.’
Homaar is een groeiplek waar jongeren terecht kunnen om even tot rust te komen. Foto: website Homaar
Ook ‘Homaar’ werkt samen met de HerstelAcademie en andere partners waaronder ‘Radar’, ‘Overkophuis Gent’ etc. aan een cursus voor jongeren. Homaar is een groeiplek in Wetteren waar jongeren tussen 15 en 23 jaar naartoe kunnen gaan als ze het even moeilijk hebben. Ze kunnen er één à twee weken terecht om terug de draad op te pikken. Ook zij richten zich zoals de HerstelAcademie op het idee van herstel buiten de klassieke welzijnssector. ‘In het Verenigd Koninkrijk bestaan er al HerstelAcademies voor jongeren’, vertelt Marieke Degryse, een muziek therapeut van Homaar. ‘Daar noemen ze discovery colleges in de plaats van recovery colleges. Ik vind dat een mooiere term om met jongeren te werken. Jongeren moeten nog veel ontdekken en ze zijn zichzelf volop aan het ontwikkelen om op zoek te gaan naar hun eigen identiteit.’
Net zo zoals bij een cursus voor volwassen willen we bij een cursus voor jongeren samenwerken met ervaringsdeskundigen’, zegt Degryse. ‘In dit geval zullen dit jongeren zijn die zelf ook een moeilijke periode gehad hebben. Zij kunnen dan aan andere jongeren vertellen wat hen geholpen heeft. Zeker vanuit onze visie, waarin wij heel hard geloven in de kracht van jongeren, geloven wij ook dat jongeren veel van elkaar kunnen leren. Jongeren gaan ook meer van andere jongeren aannemen dan van volwassenen.’
‘Samen met jongeren die het niet altijd makkelijk hebben gehad zullen we bekijken welke thema’s we in de jongerencursus zullen verwerken. Identiteit en het kiezen van een studiekeuze kunnen mogelijke thema’s zijn. Ook in de cursussen voor volwassenen zitten bruikbare zaken maar het moet wel vertaald worden naar de taal en de leefwereld van jongeren. Normaal was het de bedoeling om in de loop van vorig jaar al op te starten met dit project maar door corona werd dit uitgesteld. We willen tegen april zeker al eens een try-out doen zodat we tegen september echt kunnen starten met het programma.’
Huis met vele kamers
Naast een herstelcursus voor jongeren wil de HerstelAcademie ook op andere vlakken groeien. ‘Ik wil graag meer mensen bereiken en ervoor zorgen dat elke HerstelAcademie een huis is met vele kamers’, besluit coördinator Derison. ‘Een huis waar je les kan volgen, kan overnachten en waar ruimte is voor een babbel met wat koffie.’
Noa Snijers
oorspronkelijk gepubliceerd op medium.com